صفحه اصلی - ایرانیان تَكس

مالیات بر درآمد صاحبان مشاغل

کسبه، پیشه وران (صاحبان حرف) صاحبان کارخانه ها، کارگاه های تولیدی و سایر افرادی که به صورت شخص حقیقی بابت درآمد حاصل از اشتغال به مشاغل آزاد و به طور انفرادی یا مشارکت مدنی فعالیت دارند، یا به عناوین دیگری غیر از موارد مذکور در سایر فصل های قانون مالیات های مستقیم در ایران درآمدی تحصیل کنند، مشمول مالیات بر درآمد مشاغل می باشند.

تکالیف مودیان مشاغل

1- صاحبان مشاغل مکلــفند ظرف چـهار ماه از تاریخ شروع فعــالیت، نسبت به ثبت نام در نظام مالیاتی اقدام نمایند. 2- صاحبان مشــاغل مکلفند با مراجعه به درگاه خدمات الکترونیـکی سازمان امور مالیاتی به نشانی my.tax.gov.ir نسبت به ثبت نام در نظام مالیاتی اقدام نمایند. مؤدیان محترم پس از ثبت نام، می توانند از نظیر تسلیم الکترونیکی اظهارنامه خدمات های مالیاتی، پرداخت الکترونیکی، صدور الکترونیکی گواهی های مالیاتی و... برخوردار گردند. 3- تمامی صاحبان مشاغل باید اظهارنامه مالیاتی (یا حسب مورد فرم مالیات مقطوع تبصره ماده 100 قانون مالیاتهای مستقیم) مربوط به فعالیت های شغلی عملکرد هر سال خود را تا پایان خرداد ماه سال بعد با مراجعه به درگاه خدمات الکترونیکی سازمان امور مالیاتی به صورت الکترونیکی، تسلیم و مالیات متعلق را به نرخ ماده 131 قانون مالیاتهای مستقیم پرداخت نمایند. 4- اظهارنامه مالیاتی صاحبان مشاغل برای هرگروه از صاحبان مشاغل موضوع آئین نامه اجرایی ماده 95 قانون مالیات های مستقیم، حسب مورد شامل اطلاعات هویتی و درآمدی از جمله ترازنامه و حساب سود و زیان یا صورت درآمد و هزینه یا خلاصه درآمد و هزینه است. عدم تسلیم اظهارنامه مالیاتی، دفاتر و یا اسناد و مدارک لازم، در هر سال موجب تعلق جرایم مربوط و نیز محرومیت مؤدی از معافیت های مقرر در قانون مالیات های مستقیم برای آن عملکرد خواهد شد. 5- صاحبان مشاغلی که بر اساس اولویت های اعلامی سازمان امور مالیاتی، ملزم به استفاده از سامانه صندوق فروش»صندوق ماشینی (مکانیزه) فروش« و تجهیزات مشابه شده اند، کماکان مکلف به بکارگیری سامانه مذکور هستند. در سال 1401 کلیه صاحبان حرف و مشاغل پزشکی، پیراپزشکی، داروسازی و دامپزشکی و فروشندگان تجهیزات پزشکی که مجوز آنها توسط وزارت بهداشت، درمان و امور پزشکی و یا سازمان نظام پزشکی ایران صادر می شود و کلیه اشخاص شاغل در کسب وکارهای حقوقی اعم از وکالت و مشاوره حقوقی و خانواده، مکلفند از پایانه فروشگاهی استفاده نمایند. 6- صاحبان مشاغل گروه اول، مکلفند مطابق آئین نامه اجرایی موضوع تبصره 3 ماده 169 قانون مالیات های مستقیم، ضمن صادر نمودن صورتحساب برای معاملات و درج شماره اقتصادی خود و طرف معامله، در تمامی صورتحساب ها، فرم ها و سایر اسناد مشابه، فهرست معاملات خود را به صورت فصلی تا یک ماه و نیم پس از پایان هر فصل از طریق سامانه الکترونیکی ارسال صورت معاملات مؤدیان مالیاتی ارسال نمایند. 7- پرداخت کنندگان حقوق، هنگام هر پرداخت یا تخصیص آن مکلفند مالیات متعلق را طبق مقررات محاسبه و کسر و»تا پایان ماه بعد« ضمن تسلیم فهـرستی متضمن نـام و نشانی دریافت امور مالیاتی محل پرداخت نمایند. ارسال فهرست و کنندگان حقـوق و میزان آن به اداره پرداخت مالیات از طریق سامانه الکترونیکی سازمان امور مالیاتی انجام می گیرد.

گروه بندی مشاغل

صاحبان مشاغل بر مبنای حجم و یا نوع فعالیت به سه گروه به شرح ذیل طبقه بندی می شوند.

نکات مهم درخصوص گروه بندی مؤدیان

الف- در مواردی که مؤدیـان صرفاً به ارائه خدمات اشتغال داشته باشند، پنـجاه (50) درصد نصاب های تعیین شده مبنای گروه بندی می باشد. ب- در مشاغل مشارکتی اعم از اختیاری یا قهری، مجموع درآمد ابرازی و یا قطعی شده مشارکت ملاک عمل می باشد. ج- در اولین سال ایجاد (تاسیس) مشاغل، مؤدیان (به استثناء مواردی که به واسطه موضوع فعالیت جزو گروه اول قرار می گیرند) جزو گروه سوم محسوب و از سال سوم فعالیت به بعد باید بر اساس نصاب های مقرر طبقه بندی شده و نسبت به انجام تکالیف قانونی، عمل نمایند. د- تسلیم اظهارنامه گروه های بالاتر توسط صاحبان مشاغلی که در گروه های پایین تر قرار دارند منعی ندارد و صرف انجام این امر مؤدی را در گروه های بالاتر قرار نخواهد داد. توجه: مؤدیان محترم مالیاتی به منظور بهره مندی از خدمات ابلاغ الکترونیکـی اوراق مالیاتی می توانند با مراجعه به درگاه خدمات الکترونیکی سازمان امور مالیاتی اقدام بـه ارائه درخواست ابلاغ الکترونیکی نموده و اوراق مالیاتی نظیر تشخیص، قـطـعـی، رای و ... خود را به محض صدور در کارتابل ابلاغ الکترونیکی خود مشاهده نمایند.

نکاتی در مورد ثبت نام و تسلیم اظهارنامه

1- چنانچه صاحبان مشاغل (مانند پزشکان، وکلا، کارشناسان رسمی دادگستری، مهندسین مشاور و ... (بر اساس مجوز صادره از مراجع ذی صلاح بیش از یک محل فعالیت برای همان مجوز داشته باشند، برای تمامی این محل ها فقط یک ثبت نام انجام می شود و یکی از این محل ها بنا بر اعلام مؤدی (با اعلام مشخصات کامل تمام محل های فعالیت) به عنوان محل اصلی فعالیت مشخص و سایر محل ها به عنوان شعبه منظور خواهد شد (در صورت عدم انتخاب محل اصلی توسط مؤدی، تعیین محل اصلی فعالیت به تشخیص سازمان خواهد بود) در این موارد باید صرفاً یک اظهارنامه برای تمام این محل های فعالیت تسلیم شود 2- چنانچه صاحبان مشاغل در یک محل بیش از یک فعالیت شغلی داشته باشند، مکلف به یک ثبت نام برای کلیه فعالیت های شغلی محل مذکور و ارائه یک اظهارنامه برای آن محل می باشند 3- چنانچه یک مؤدی دارای فعالیت های مختلف (اعم از انفرادی یا مشارکتی) در محل های متعدد باشـد، باید برای هر یک از محل های فعـالیت خود، به صورت مجـزا ثبت نام نموده و اظهارنامه مالیاتی مربوط را تا سررسید مقرر بطور جداگانه تسلیم نماید. 4- در مورد کارگاه ها و واحدهای تولیدی که نوع فعالیت آنها ایجاد دفتر یا فروشگاه در یک یا چند محل دیگر را اقتضاء می نماید، مؤدی می تواند برای کلیه محل های مذکور یک ثبت نام به نشانی که به عنوان محل اصلی فعالیت اعلام نموده، انجام داده و یک اظهارنامه واحد برای این محل های فعالیت ارائه نماید 5- مشاغلی که بصورت مشارکت مدنی اعم از قهری یا اختیاری اداره می شوند، باید به عنوان یک مؤدی در نظام مالیاتی ثبت نام نمایند. صاحبان مشاغل مکلفند در زمان ثبت نام یا تکمیل اطلاعات ثبت نام، اطلاعات کلیه شرکاء و نسبت سهم هر شریک را اعلام نمایند. این مؤدیان باید اظهارنامه مالیاتی خود را در چارچوب فرم اظهارنامه مشارکتی تسلیم نمایند. 6- مؤدیان مکلفند هر گونه تغییر از جمله انحلال، تعطیلی فعالیت (دایم یا موقت)، تغییر نام، تغییر شغل، تبدیل انفرادی به مشارکتی و بالعکس، تغییر شرکاء و میزان سهم آنها (اختیاری یا قهری) و یا سایر موارد را حداکثر ظرف مدت دو ماه از تاریخ انجام یا وقوع تغییرات به سازمان امور مالیاتی کشور اعلام نمایند. 7- در سال 1401 شماره اقتصادی جدید برای هر یک از واحدهای شغلی مؤدیان صادر و به آنها ابلاغ می شود. حسب اعلام سازمان امور مالیاتی، مؤدیان مکلف به استفاده از شماره اقتصادی جدید خواهند بود. 8- مؤدیانی که در بخشی از سال در یک محل و در بخشی دیگر در محل دیگری فعالیت نموده اند، باید با مراجعه به سامانه ثبت نام، نسبت به درج تاریخ شروع و خاتمه فعالیت در هر محل اقدام و برای هر محل، بطور جداگانه اظهارنامه تسلیم نمایند. اظهارنامه مالیاتی باید به صورت الکترونیکی با مراجعـه بـه درگـاه خـدمـات الکترونیکی سازمان امور مالیاتی تسلیم گردد. مؤدیان محترم مـی تـوانـنـد بـا مراجعه به اظهارنامه الکترونیکی این سامانه، اظهارنامه مالیاتی خود را تسلیم نمایند. پیش نیاز ارائه اظهارنامه الکترونیکی، تکمیل مراحل ثبـت نـام تـوسـط مؤدیان می باشد. توجه : مؤدیان مالیاتی می بایست با مراجعه به درگاه ملی خدمات الکترونیک مالیاتی، پرونده مالیاتی متناظر با هر دستگاه یا درگاه پرداختی که به نام خود ثبت شده است را انتخاب نمایند. تمامی دستگاه های کارتخوان بانکی و یا درگاه هـای پـرداخـت الکترونیک که متناظر با پرونده مالیاتی نباشند غیرفعال می شوند.

رسیدگی و نحوه تعیین درآمد مشمول مالیات صاحبان مشاغل

بر اساس ماده 97 ق.م.م، در فرآیند حسابرسی مالیاتی، مادامی که مستندات و دلیل متقن برای عدم پذیرش اظهارنامه مؤدی وجود نداشته باشد، اصل بر پذیرش اظهارنامه است. سازمان امور مالیاتی می تواند اظهارنامه های مالیاتی را که با رعایت مقررات مربوط تنظیم شده باشد را بدون رسیدگی قبول نماید و تعدادی از آنها را بر اساس معیارها و شاخص های تعیین شده و یا بطور نمونه انتخاب و مورد رسیدگی قرار دهد. بطور کلی درآمد مشمول مالیات مؤدیان به شرح زیر محاسبه می شود: (استهلاک ها + هزینه های قابل قبول) – (سایر درآمدها + فروش کالا و خدمات) = درآمد مشمول مالیات از عملکرد سال 1398 به بعد، به منظور تعیین درآمد مشمول مالیات مؤدیانی که به دلایلی نظیر عدم تسلیم اظهارنامه مالیاتی، عدم ارائه اسناد و مدارک حسابداری و صورت های مالی قابل رسیدگی، مطابق مقررات نبودن اظهارنامه مالیاتی و عدم پذیرش آن توسط سازمان امور مالیاتی کشور، انتخاب اظهارنامه بطور نمونه و ... مورد رسیدگی قرار می گیرند، اقدامات زیر انجام می شود:  اظهارنامه برآوردی بر اساس اطلاعات موجود در سامانه های اطلاعاتی سازمان امور مالیاتی و یا میزان فعالیت مؤدی بطور سیستمی یا حسابرسی توسط حسابرسان مالیاتی تهیه می گردد.  از سایر روشهای حسابرسی (نظیر بررسی سوابق مالیاتی مؤدی، اطلاعات مکتسبه از گزارش بازرسی و تحقیقات میدانی از محل فعالیت مؤدی، صورتحساب های بانکی و ....) و یا حسب مورد استفاده از نسبت فعالیت مشاغل مشابه در سامانه های مالیاتی و یا نسبتی که هر ساله توسط سازمان امور مالیاتی کشور (با توجه به اطلاعات موجود در پایگاه های اطلاعاتی این سازمان و نیز اطلاعات ارائه شده توسط سایر مراجع) تعیین می شود، درآمد مشمول مالیات مؤدیان تعیین می گردد.

معافیت مالیاتی مشاغل

درآمد سالانه مشمول مالیات صاحبان مشاغل که اظهارنامه مالیاتی خود را در موعد مقرر تسلیم کرده اند و حسب مورد دفاتر و یا اسناد و مدارک موضوع ماده 59 قانون مالیاتهای مستقیم را ارائه نموده اند، تا میزان معافیت قانونی مربوط (برای عملکرد سال 1400 معادل 360.000.000 ریال و برای عملکرد سال 1401 معادل 396.000.000 ریال) از پرداخت مالیات معاف و مازاد آن به نرخ ماده 131 قانون مذکور مشمول مالیات خواهد بود. نکته1 : بر اساس اصلاحیه مورخ 31/ 04/ 1394 قانون مالیات های مستقیم عدم تسلیم اظهارنامه، دفاتر و یا اسناد و مدارک مربوط، موجب محرومیت از معافیت مالیاتی مذکور می باشد. نکته2 : در مشارکت های مدنی، شرکاء حداکثر دو معافیت داشته و مبلغ معافیت به طور مساوی بین آنان تقسیم و باقی مانده سهم هر شریک جداگانه مشمول مالیات خواهد بود. نکته3 : شرکایی که رابطه زوجیت دارند به لحاظ استفاده از معافیت در حکم یک شریک تلقی می شوند و تنها یک معافیت به زوج تعلق می گیرد. نکته 4 : در سال 1401 معافیت مالیاتی مربوط به انتشارات کمک درسی حذف شده است و معافیت مالیاتی بازیگران، اجرای صحنه خوانندگی (کنسرت) و تهیه کنندگی، نشر و تکثیر آثار موسیقی، حراجی آثار هنری صرفاً تا سقف 2.600.000.000 ریال در سال قابل اعمال بوده و بیش از آن برای اشخاص حقیقی مطابق ماده 131 قانون مذکور، مشمول مالیات می شود. نکته 5 : به منظور حمایت از کسب و کارهای آسیب دیده از کرونا، واحدهای صنفی و واحدهای تولیدی با درآمد مشمول مالیات کمتر از یک میلیارد (1.000.000.000 ) ریال علاوه بر معافیت های قانونی و بخشودگی و مشوق های مالیاتی، برای مالیات عملکرد سال 1400 از 5 واحد درصد بخشودگی در نرخ مالیاتی برخوردار می شوند.

هزینه های قابل قبول مشاغل

هزینه های قابل قبول برای تشخیص درآمد مشمول مالیات عبارت است از هزینه هایی که در حدود متعارف، متکی به مدارک بوده و منحصراً مربوط به تحصیل درآمـد مـؤدی در دوره مالی مربوط، با رعایت حد نصاب های مقرر باشد. نکته 1 : هزینه های مربوط به درآمدهایی که به موجب قانون مالیات های مستقیم از پرداخت مالیات معاف یا مشمول مالیات به نرخ صفر بوده یا با نرخ مقطوع محاسـبه مـی شـود، بـه عنوان هزینه های قابل قبول مالیاتی شناخته نمی شود. نکته 2 : پذیرش هزینه های پرداختی قابل قبول مالیاتی در قانون مالیات های مستقیم که به شـیوه تهاتری انجام نشود، از مبلغ 50 میلیون ریال به بالا منوط به پرداخت یا تسویه وجه آن از طریـق سامانه بانکی می باشد. لذا در صورتی که هزینه های پرداختی نقدی بیش از پنجاه میلیون ریال که از طریق سیستم بانکی انجام نشده باشد، از نظر مالیاتی قابل قبول نخواهد بود. این حکم بـه سایر هزینه های انجام شده که از سایر طرق تسویه و یا تهاتر می گردد، قابل تسری نمی باشد.

دادرسی مالیاتی مشاغل

از تاریخ 13 / 10 / 1400 در مواردی که برگ تشخیص مالیات صادر و به مؤدی ابلاغ می شود، چنانچه مؤدی نسبت به آن معترض باشد می تواند ظرف سی روز از تاریخ ابلاغ شخصاً‌ ‌یا به وسیله وکیل تام الاختیار خود با ارائه دلایل و اسناد و مدارک کتباً از اداره امور مالیاتی تقاضای رسیدگی مجدد نماید. ‌‌مسئول / مسئولان مربوط که از طرف سازمان امور مالیاتی مشخص می شوند، موظفند پس از ثبت درخواست مؤدی و ظرف مهلتی که بیش از چهل و پنج روز از تاریخ ثبت درخواست ‌‌نباشد، به موضوع رسیدگی و در صورتی که دلایل و اسناد و مدارک ابراز شده را برای رد مندرجات برگ تشخیص کافی دانستند، آن را رد و در صورتی که دلایل و اسناد و مدارک ابرازی را موثر در تعدیل درآمد تشخیص دهند موارد تعدیل درآمد مشمول مالیات را مشخص نمایند. چنانچه مؤدی نظر ‌‌مسئول / مسئولان مربوط در تعدیل درآمد مشمول مالیات را قبول نماید، درآمد مشمول مالیات تعدیل شده، قطـعی است. در غیر این صـورت برای رسیدگی به مابه التفاوت تا مبلغ مورد اعتراض مودی، موضوع به هیأت حل اختالف مالیاتی ارجاع می شود. همچنین هرگاه دلایل و اسناد و مدارک ابرازی مؤدی را برای رد برگ تشخیص یا تعدیل درآمد موثر تشخیص ندهند باید موضوع را مستدلاً ‌‌در پرونده منعکس و مراتب را برای رسیدگی به هیأت حل اختلاف مالیاتی ارجاع نمایند. رأی هیأت های حل اختلاف مالیاتی با اکثریت آراء قطـعی و لازم الاجرا است. مگر اینکه ظرف مدت بیست (20) روز از تاریخ ابلاغ رأی از طرف مأموران مالیاتی مربوط یا مؤدی، مورد اعتراض کتبی قرار گیرد که در این صورت پرونده جهت رسیدگی به هیأت حل اختلاف مالیاتی تجدید نظر محول خواهد شد. رأی هیأت حل اختلاف مالیاتی تجدید نظر قطعی و لازم الاجرا است. در این مرحله مؤدی مکلف است مقدار مالیات مورد قبـول را در همان مهلت مقرر پرداخت و نسبت به مازاد بر آن اعتراض خود را تسلیم نماید.

تشویقات و بخشودگی جرائم مالیاتی

جرایم مالیاتی مشاغل

دسترسی سریع

انواع خدمات